o nas

nas [nas] pron

pers

1) gen von my

nie ma \nas jutro w domu wir sind morgen nicht zu Hause [ lub da]

dla \nas für uns

to \nas nie dotyczy das betrifft uns nicht, für uns gilt dies nicht

2) acc von my

słyszę \nas ich höre uns

3) loc von my

o \nas über uns

* * *

pron; od my

* * *

zob. my.

nas pron L; A uns; G unserer;

o nas über oder von uns;

bez nas ohne uns; →LINK="my" my

• spline

- my tego nie będziemy tolerować we’re not going to put up with it

- myśmy już skończyli we’ve already finished

- „kto pójdzie ze mną?” – „my” ‘who’ll go with me?’ – ‘we will’

- my sami tego dokonaliśmy we did it ourselves

- nas tam jutro nie będzie we won’t be there tomorrow

- było nas trzech there were three of us

- kupili nam radio they bought us a radio

- dla nas for us

- o nas about us

- z nami/bez nas with/without us

- my, z Bożej łaski, król Polski we, by the grace of God King of Poland

- syn nam zmężniał our son has grown into a man

* * *

* * *

Gen., Acc. i Loc. nas Dat. nam Ins. nami we; to my it's us; było nas pięcioro there was five of us, we were five; wpadnijcie do nas jutro pop in tomorrow, drop by tomorrow, call on us tomorrow; u nas w domu in/at our house/home/place; My, Król... We, the King...

- jest wielu znanych aktorów there are many well known actors

- nie ma nikogo, kto mógłby to zrobić there’s no one who could do it

- czy jest Bóg, czy go nie ma? does God exist, or not?

- był sobie kiedyś stary król there was a. lived once an old king

- nie było cię jeszcze wtedy na świecie this was before you were born

- kiedy mnie już z wami nie będzie euf. when I am no more a. I am no longer with you euf.

- myślę, więc jestem I think, therefore I am

- być albo nie być to be or not to be

- to dla nas być albo nie być this is our to be or not to be, this is our Waterloo

- nie ma już dla niej ratunku nothing can save her now

- jest wiele powodów do zadowolenia there’s good reason to be happy

- nie ma obaw a. strachu pot. ! no problem! pot., not to worry! pot.

- nie ma powodu do obaw there is no reason a. need to worry

- są sprawy, których nigdy nie zrozumiesz there are (certain) things that you’ll never understand

- nie ma co płakać/gadać it’s no use crying/talking (about it)

- nie ma co żałować (there’s) no need to be sorry

- nie ma co a. czego żałować it’s no great loss

- nie ma czemu się dziwić, że… it’s no surprise a. wonder that…

- nie ma o co się kłócić there’s nothing to quarrel about

- nie ma czym się martwić/czego się bać there’s nothing to worry about/to be afraid of

- nie ma z czego być dumnym (it’s) nothing to be proud of

- nie ma z czego się cieszyć/śmiać there’s nothing to rejoice/to laugh about

- „dziękuję za podwiezienie” – „nie ma za co” ‘thanks for the lift’ – ‘don’t mention it’ a. ‘you’re welcome‘

- „przepraszam, że panu przerwałem” – „nie ma za co” ‘sorry I interrupted you’ – ‘that’s all right’

- już cię/was nie ma! off with you!

- być w pracy/szkole to be at work/at school

- być w teatrze/na koncercie to be at the theatre/at a concert

- teraz wychodzę, ale będę w domu o piątej I’m going out now, but I’ll be home at five

- dzisiaj nie ma go w biurze he’s not in the office today

- w pokoju nikogo nie ma/nie było there is/was no-one in the room

- jest już piąta, a jego jak nie ma, tak nie ma it’s already five, and he’s still not here a. there’s still no trace of him

- „czy jest Robert?” – „nie, nie ma go, jest jeszcze w szkole” ‘is Robert in?’ – ‘no, he’s not, he’s still at school’

- „są jeszcze bilety na ostatni seans?” – „niestety, już nie ma” ‘do you still have tickets for the last showing?’ – ‘sorry, all sold out’

- czy będziesz jutro w domu? ‘will you be at home a. in home tomorrow?’

- kiedy (ona) będzie znowu w Warszawie? when will she be in Warsaw again?

- byłem wczoraj u Roberta/u babci I was at Robert’s/granny’s yesterday, I went to see Robert/granny yesterday

- był przy narodzinach swojej córki he was present at the birth of his daughter

- nigdy nie byłem w Rosji I’ve never been to Russia

- „skąd jesteś?” – „(jestem) z Krakowa/Polski” ‘where are you from?’ – ‘(I’m) from Cracow/Poland’

- „gdzie jesteś?” – „tutaj!” ‘where are you?’ – ‘(I’m) here!’

- „jestem!” (przy odczytywaniu listy) ‘here!’, ‘present’

- będąc w Londynie, odwiedziłem Annę when a. while I was in London I went to see Anna

- biblioteka jest w budynku głównym the library is in the main building

- w jednym pudełku jest dziesięć bateryjek there are ten batteries in a packet

- w domu nie było nic do jedzenia there was nothing to eat at home a. in the house

- co jest w tym pudle? what’s in this box?

- gdzie jest moja książka/najbliższa apteka? where’s my book/the nearest chemist’s?

- co jest dzisiaj na lunch? what’s for lunch today?

- wczoraj na kolację był dorsz there was cod for dinner yesterday

- „dużo masz tych ziemniaków?” – „oj, będzie” pot. ‘got a lot of those spuds?’ – ‘loads’ pot.

- będzie, będzie, więcej się nie zmieści pot. that’s plenty a. that’ll do, there’s no room for any more

- jest godzina druga po południu it’s two in the afternoon a. two p.m.

- nie ma jeszcze szóstej rano it’s not yet six a.m.

- zanim dotrzemy do domu, będzie ósma wieczorem/północ it’ll be eight p.m./midnight by the time we reach home

- był maj it was in May

- to było w grudniu 1999 it was in December 1999

- to było dawno, dawno temu this was a long, long time ago

- jest piękny ranek it’s a fine morning

- jest mroźno/upalnie it’s nippy/hot

- wczoraj był deszcz/mróz it was raining/freezing yesterday

- ciekawe, czy jutro będzie pogoda I wonder if it’s going to be fine tomorrow

- nie pamiętam dokładnie, to było dość dawno temu I can’t really remember, it was some time ago

- z niego jeszcze coś będzie he’ll turn out all right

- co z niego będzie? how will he turn out?, what will become of him?

- będzie z niego dobry pracownik he’ll be a good worker

- kuchmistrz to z ciebie nie będzie you’ll never make a chef

- z tych kwiatów nic już nie będzie these flowers/plants have had it pot.

- z naszych planów/wakacji nic nie będzie nothing will come of our plans/holidays

- nic z tego nie będzie it’s hopeless

- nic dobrego z tego nie będzie nothing good will come of it

- tyle pracy i nic z tego nie ma (he’s done) so much work and nothing to show for it

- koncert/egzamin jest jutro the concert/exam is tomorrow

- zebranie było w sali konferencyjnej the meeting was (held) in the conference room

- jutro nie będzie a. nie ma lekcji there are no classes tomorrow

- był do ciebie telefon there was a phone call for you

- czy były do mnie jakieś telefony? has anyone called me?

- był wypadek w kopalni there was an accident in the mine

- co będzie, jeśli nie zdasz egzaminu? what’s going to happen if you fail the exam?

- co będzie, jeśli ktoś nas zobaczy? supposing a. what if someone sees us?

- nie martw się, wszystko będzie dobrze don’t worry, it’ll be a. it’s going to be fine

- w życiu bywa rozmaicie you never know what life may bring

- opowiedziałem jej wszystko, tak jak było I told her everything just as it happened

- co ci/jej jest? what’s the matter with you/her?

- coś mi/jemu jest something’s the matter with me/him

- czy jemu coś jest? is anything the matter with him?

- nic mu nie będzie, to tylko przeziębienie he’ll be fine, it’s only a cold

- być na weselu/zebraniu to be at a wedding/meeting

- wczoraj byliśmy na przyjęciu we were at a reception yesterday

- być w liceum/na uniwersytecie to be at secondary school/at university

- być na studiach to be a student a. at college

- być na prawie/medycynie to study law/medicine

- był na trzecim roku anglistyki he was in his third year in the English department

- być na kursie komputerowym to be on a computer course

- być na wojnie to go to war

- być pierwszym/drugim to be the first/second to arrive

- był na mecie trzeci he came third

- czy był już listonosz? has the postman been a. come yet?

- być pod urokiem/wrażeniem kogoś/czegoś to be charmed/impressed by sb/sth

- być pod wpływem kogoś/czegoś to be under the influence of sb/sth

- prowadzić samochód, będąc pod wpływem alkoholu to drive while under the influence of alcohol

- być w ciąży to be pregnant

- być w dobrym/złym humorze to be in a good/bad mood

- nie być w nastroju do zabawy not to feel like going out a. partying

- być w doskonałej formie to be in excellent form a. in fine fettle

- być w strachu to be scared

- być w rozpaczy to be in despair

- bądźmy dobrej myśli let’s hope for the best

- jestem przed obiadem I haven’t had my lunch yet

- jestem już po śniadaniu I’ve already had breakfast

- był siedem lat po studiach he had graduated seven years earlier

- być po kielichu/po paru kieliszkach pot. to have had a drop/a few euf.

- być na diecie to be on a diet

- być na kaszce a. kleiku to be on a diet of gruel

- być na emeryturze/rencie to be on a pension

- sukienka jest do kolan the dress is knee-length

- wody było do kostek the water was ankle-deep

- firanka była do połowy okna the net curtain reached halfway down the window

- chwila nieuwagi i było po wazonie one unguarded moment and the vase was smashed to pieces

- jest już po nim/nas! it’s curtains for him/us! pot.

- jeszcze chwila i byłoby po mnie another instant and it would have been curtains for me a. would have been all up with me pot.

- być nauczycielem/malarzem to be a teacher/painter

- kiedy dorosnę, będę aktorem when I grow up, I’ll be an actor

- być Polakiem/Duńczykiem to be Polish/Danish

- borsuk jest drapieżnikiem the badger is a predator

- nie bądź dzieckiem! don’t be childish a. such a child!

- jestem Anna Kowalska I’m Anna Kowalska

- „cześć, to ty jesteś Robert?” – „nie, jestem Adam” ‘hi, are you Robert? a. you’re Robert, are you?’ – ‘no, I’m Adam’

- co to jest – ma cztery nogi i robi „miau”? what (is it that) has four legs and says ‘miaow’?

- była wysoka/niska she was tall/short

- jest autorką cenioną przez wszystkich she’s an author appreciated by all a. everybody

- mój dziadek był podobno bardzo przystojnym mężczyzną my grandfather is said to have been a very handsome man

- wciąż jest taka, jaką była za młodu she’s still her old self

- kwiaty były żółte i czerwone the flowers were yellow and red

- pizza była całkiem dobra the pizza was quite good

- pojemnik był z drewna/plastiku the container was made of wood/plastic

- z tych listewek byłby ładny latawiec these slats could make a fine kite

- wszystko to były jedynie domysły it was all only conjecture

- czyj jest ten samochód? whose car is this?, who does this car belong to?

- ta książka jest jej/Adama this book is hers/Adam’s, this is her/Adam’s book

- żona była dla niego wszystkim his wife was everything to him

- nie naśladuj innych, bądź sobą don’t imitate others, be yourself

- ta zupa jest zimna this soup is cold

- Maria jest niewidoma Maria is blind

- jesteś głodny? are you hungry?

- Robert jest żonaty/rozwiedziony Robert is married/divorced

- są małżeństwem od dziesięciu lat they’ve been married for ten years

- bądź dla niej miły be nice to her

- bądź tak dobry a. uprzejmy would you mind

- bądź tak miły i otwórz okno would you mind opening the window?

- czy byłaby pani uprzejma podać mi sól would you be kind enough a. would you be so kind as to pass me the salt?

- nie bądź głupi! don’t be a fool!

- cicho bądź! be quiet!

- być w kapeluszu/kaloszach/spodniach to be wearing a hat/rubber boots/trousers

- była w zielonym żakiecie/czarnym berecie she was wearing a green jacket/black beret, she had a green jacket/black beret on

- być za kimś/czymś (opowiadać się) to support sb/sth, to be for sb/sth

- byłem za tym, żeby nikomu nic nie mówić I was for not telling anyone anything

- dwa razy dwa jest cztery two times two is four

- ściany pokoju były pomalowane na różowo the walls of the room were painted pink

- dzieci, które są maltretowane przez rodziców children who are abused by their parents

- tak jest napisane w gazecie that’s what it says in the paper

- samochód będzie naprawiony jutro the car will be repaired by tomorrow

- to musi być zrobione do czwartku this must be done by Thursday

- sukienka była uszyta z czarnej wełenki the dress was made of black wool

- będzie pamiętał a. pamiętać tę scenę przez cały życie he will remember this scene all his life

- będziemy długo go wspominali a. wspominać we shall a. will long remember him

- co by się było stało, gdyby nie jego pomoc what would have happened if it hadn’t been for his help

- byłaby spadła ze schodów (omal nie) she almost fell down the stairs

- byłbym zapomniał! zabierz ze sobą śpiwór I almost a. nearly forgot! take a sleeping bag with you

- jest dopiero wpół do ósmej it’s only half past seven

- nie było co jeść there was nothing to eat

- za ciepło będzie ci w tym swetrze you’ll be too hot in this jumper

- byłoby przyjemnie zjeść razem obiad it would be nice to have lunch together

- wychodzić po zmierzchu było niebezpiecznie it was dangerous going out after dark

- nie kupić tego mieszkania będzie niewybaczalnym błędem not to buy that a. the flat would be an inexcusable mistake

- z chorym było źle/coraz gorzej the patient was bad/getting worse

- z dziadkiem jest nienajlepiej grandfather is poorly

- wszystko będzie na niego he’ll get all the blame

- żeby nie było na mnie I don’t want to get the blame

- na imię było jej Maria her name was Maria

- było dobrze po północy it was well after midnight

- będzie z godzinę/trzy lata temu an hour or so/some three years ago

- będzie kwadrans jak wyszedł he must have left fifteen minutes or so ago, it’s been fifteen minutes or so since he left

- do najbliższego sklepu będzie ze trzy kilometry it’s a good three kilometres to the nearest shop

- nie ma tu gdzie usiąść there’s nowhere here to sit

- w tym mieście na ma dokąd pójść wieczorem there’s nowhere to go at night in this town

- nie ma komu posprzątać/zrobić zakupy there’s no-one to clean/to do shopping

- nie ma z kim się bawić there’s no-one to play with

- trzeba było coś z tym zrobić something had to be done about it

- trzeba było od razu tak mówić why didn’t you say so in the first place?

- czytać można było tylko przy świecach one could read only by candlelight

- jest gorzej niż można było przypuszczać it’s worse than might have been expected

■ bądź zdrów! (pożegnanie) goodbye!, take care!

- być bez forsy/przy forsie pot. to be penniless/flush pot.

- być do niczego (bezużyteczny) [osoba, przedmiot] to be useless a. no good; (chory, słaby) [osoba] to be poorly a. out of sorts

- być może perhaps, maybe

- być może nam się uda perhaps we’ll succeed

- być może a. może być, że… it may happen that…

- być niczym [osoba] to be a nobody

- znałem ją, kiedy jeszcze była nikim I knew her when she was still a nobody

- być przy nadziei a. być w poważnym a. odmiennym a. błogosławionym stanie książk. to be in an interesting condition a. in the family way przest.; to have a bun in the oven euf., pot.

- było nie było (tak czy owak) when all’s said and done, after all; (niech się dzieje co chce) come what may, be that as it may

- było nie było, to już ćwierć wieku od naszego ślubu when all’s said and done a. after all, it’s twenty-five years since we got married

- było nie było, idę pogadać z szefem o podwyżce come what may, I’m going to the boss to talk about a rise

- było siedzieć w domu/nie pożyczać mu pieniędzy pot. serves you right, you should have stayed at home/shouldn’t have lent him money

- było nic mu nie mówić you should have told him nothing

- co będzie, to będzie whatever will be, will be

- co było, to było let bygones be bygones

- co jest? pot. what’s up? pot.

- co jest, do jasnej cholery? dlaczego nikt nie otwiera? what the hell’s going on? – why doesn’t anyone open the door? pot.

- co jest? przyjacielowi paru groszy żałujesz? what’s wrong? – can’t spare a friend a few pence? pot.

- coś w tym jest a. coś w tym musi być there must be something in it

- coś w tym musi być, że wszyscy dyrektorzy będą na tym zebraniu there must be something in it, if all the directors are going to the meeting

- jakoś to będzie things’ll a. it’ll work out somehow pot.

- nie ma co a. rady oh well

- nie ma co, trzeba brać się do roboty oh well, time to do some work

- nie ma co! well, well!

- mieszkanie, nie ma co, widne i ustawne well, well, not a bad flat, airy and well laid out

- ładnie się spisałeś, nie ma co! iron. well, well, you’ve done it now, haven’t you!

- nie ma (to) jak kuchnia domowa/kieliszek zimnej wódki nothing beats a. you can’t beat home cooking/a glass of cold vodka

- nie ma (to) jak muzyka klasyczna give me classical music every time

- nie ma to jak wakacje! there’s nothing like a holiday!

- nie może być! (niedowierzanie) I don’t believe it!, you don’t say!

- niech będzie! oh well!

- niech ci/wam będzie! have it your own way!

- niech mu/jej będzie! let him/her have his/her own way!

- niech tak będzie! (zgoda) so be it!

- tak jest! (owszem) (that’s) right!

- „to jest pańskie ostatnie słowo” – „tak jest, ostatnie” ‘is that your final word?’ – ‘yes, it is’, ‘that’s right’

- tak jest, panie pułkowniku/generale! Wojsk. yes, sir!

- to jest książk. that is, that is to say

- główne gałęzie przemysłu, to jest górnictwo i hutnictwo the main branches of industry, that is (to say) mining and metallurgy

* * *

* * *

jestem jesteś są; będę będziesz bądź

1. (= znajdować się w jakimś stanie l. miejscu) be; (= istnieć) exist, be there; być na diecie be on a diet; być na emeryturze be retired; jestem po robocie I'm finished l. done with work (for today); pewnego razu był sobie król... once upon a time there lived a king...; w ogrodzie były róże there were roses in the garden; w Galaktyce są miliardy gwiazd there are billions of stars in the Galaxy; ile ich jest? how many of them are there?; być w kinie be at the theater; być na wycieczce be on a trip; być w Warszawie be in Warsaw; być u babci na wsi be at grandma's house in the country; być z kimś sam na sam be one on one with sb; od świtu jestem na nogach I have been on my feet all day; Ewa jest na ostatnich nogach Eva is ready to drop l. dead on her feet; jesteś na drodze do zawału you are on the road to a heart attack; wszystko jest na swoim miejscu everything is in its place; to było nie na miejscu that was out of line; być na ustach całego miasteczka be on the lips of everyone in town; być jedną nogą na tamtym świecie have one foot in the grave; co dzisiaj będzie na obiad? what's for supper today?; wszystko jest pod ręką we have everything right at hand; być u steru przen. be at the wheel; no to jestem w domu (= zrozumiałem) that hits home; być w latach l. w leciech be up in one's years; być w sile wieku be in one's prime; być w opałach be in a bind; teraz wszystko jest w twoich rękach now everything is in your hands l. up to you; być w siódmym niebie be in seventh heaven; być w swoim żywiole be in one's element; być na zebraniu be at a meeting; być na wojnie be (fighting) in a war; być na studiach be at college; być na anglistyce be in the English Department; nigdy nie byłem w Chicago I've never been to Chicago; Adam jest pod pantoflem swojej żony Adam is henpecked; być nie w sosie be in a bad mood; jest gaz i woda we have gas and water; jestem takiego samego zdania I'm of the same opinion; jestem dobrej myśli I'm hoping for the best; jest mi u ciebie tak dobrze I feel so good at your place; jest mi głupio I feel stupid; to jest do niczego it's no good; być górą be on top; to nie jest czas po temu this is not the time for that; to nie jest mi na rękę this is inconvenient (for me); to nie jest po mojej myśli that's not what I intended l. what I had in mind; jestem pod wrażeniem I'm impressed; jestem bez pieniędzy I'm broke; jestem w ciąży I'm pregnant; Ewa jest przy nadziei przest. Eva is in the family way; jestem na służbie I'm on duty; byliśmy na spacerze we were taking a walk; dobrze wiesz, że jesteś na mojej łasce you know fully well that you're at my mercy; czy jesteś w stanie mnie zrozumieć? are you able to understand me?; jestem w dobrym humorze I'm in a good mood; byliśmy w kłopocie, co zrobić z... we couldn't figure out what to do with...; Ewa przez moment była w rozterce for a moment Ewa was in a dilemma; Ewa jest z Adamem w przyjaźni Ewa is friends with Adam; po czyjej jesteś stronie? whose side are you on?; Adam jest w porządku Adam is OK l. alright; to nie jest w moim guście that's not my style; jestem na bakier z gramatyką I haven't a clue about grammar; z teściową jestem na złej stopie I'm on bad terms with my mother-in-law; z prezesem jestem na ty I'm on a first name basis with the president; jestem za reformą I'm for the reform; oni są z sobą za pan brat they are on familiar terms; jestem z Ewą po słowie przest. I'm engaged to Eve.

2. ( część orzeczenia imiennego) jestem studentem I am a student; byłam piosenkarką I was a singer; będę generałem I will be a general; ta dziewczyna jest ładna that girl is pretty; samochód jest ojca that's father's car; ten długopis nie jest mój this pen isn't mine; bądź zdrów! get well!; jesteś dla mnie niczym! you mean nothing to me; on nie był sobą he wasn't himself; dwa razy dwa jest cztery two plus two is l. equals four.

3. ( w zdaniach bezosobowych) (= zdarzać się) jest piękny dzień it's a beautiful day; był kwiecień it was April; było to dość dawno it was l. happened quite a long time ago; był do ciebie telefon you had a call; było już późno it was getting late; nie ma co jeść there's nothing to eat; będzie z godzinę temu, jak... it's been an hour since...; a co będzie ze mną? what will happen to me?; ciekaw jestem, co z niego będzie I'm curious (about) what will become of him; jeżeli tak jest if it is so; być może maybe, perhaps; co będzie, to będzie come what may; co było, to było let bygones be bygones; jakoś to (w końcu) będzie thing's will turn out fine (in the end); co ci jest? what's wrong l. the matter with you?; z tej mąki nie będzie chleba it's hopeless; nie może być that's impossible; jest już po nim it's too late for him; he's done for; he's a goner l. a has-been; co było, a nie jest, nie pisze się w rejestr what's done is done; tak jest! exactly!, precisely!, that's right; wojsk. yes, sir!; to jest (= czyli) that is; było nie było whatever happens; no matter what (happens).

czasownik posiłkowy

1. tylko będę będziesz itd. ( w formach czasu przyszłego) will (be); będę pamiętał o tym I'll remember that; dzieci będą w ogrodzie the kids will be in the garden; będziemy śpiewać kolędy we're going to sing carols.

2. ( w formach strony biernej) dom był sprzedany za... the house was sold for...; jesteś obserwowany you are being watched; droga jest już naprawiona the road has been repaired.

to divide; ( rozdawać) perf; roz- to share out; ( różnić) to differ; ( rozgraniczać) to differentiate; ( korzystać wspólnie) to share

* * *

1. (= dokonywać podziału) divide; dzielić włos na czworo split hairs.

2. (= rozdzielać) distribute, share out; dzielić czas między pracę i dom divide one's time between work and home; dzielić skórę na niedźwiedziu count one's chickens before they are hatched.

3. t. przen. (= rozgraniczać) separate, divide; (= różnić) differ; dzieli nas ocean we're thousands of miles apart; dzielą nas poglądy polityczne we have different political views.

4. (= korzystać l. przeżywać wspólnie) share; dzielić z kimś mieszkanie share an apartment with sb.

5. mat. divide; ile jest dziesięć dzielone przez dwa? how much is ten divided by two?

1. (= być dzielonym) be divided; Włochy dzielą się na bogatą północ i biedne południe Italy is divided into rich North and poor South.

2. (= dawać część czegoś) share; dzielić się z kimś jedzeniem share food with sb; dzielić się opłatkiem share the wafer.

3. (= komunikować sobie coś wzajemnie) share; dzielić się swoimi spostrzeżeniami share one's observations.

4. mat. be divided; czy dziesięć dzieli się przez dwa? is ten divisible by two?

- przywitać kogoś w progu to greet sb at the door

- przywitać kogoś uśmiechem/skinieniem głowy to greet sb with a smile/nod

- przywitano nas bardzo serdecznie we were warmly welcomed

- przywitały ich oklaski/gwizdy they were greeted with applause/booing

- Warszawa przywitała nas deszczem przen. Warsaw greeted us with rain

- na lotnisku przywitało nas słońce przen. at the airport we were greeted with sunshine ⇒ witać

- przywitać się z kimś to say hello to sb; (oficjalnie) to greet sb

- przywitali się serdecznie they greeted each other warmly

- przywitaj się z mamusią! say hello to mummy! ⇒ witać się

uns [ʊns]

I. pron pers, dat von wir

1) das gefällt \uns to się nam podoba

er sagt es \uns [on] mówi to do nas

wem hat er es gegeben? — Uns! komu [on] to dał? — nam!

es geht \uns gut dobrze się nam powodzi

\uns solltest du danken, nicht ihm! nam powinieneś dziękować, nie jemu!

2) refl

wir haben \uns gedacht, dass... pomyśleliśmy sobie, że...

wir können \uns keine teuren Sachen leisten nie możemy pozwolić sobie na żadne drogie rzeczy

II. pron pers, akk von wir

1) nas, nami

er wollte \uns sprechen [on] chciał z nami rozmawiać

der Brief ist an \uns gerichtet ten list jest przeznaczony dla nas

2) refl się

wir haben \uns umgedreht obróciliśmy się

wann sehen wir \uns? kiedy się zobaczymy?

- co z niego za dziwny człowiek what a strange person he is

- była dobrym człowiekiem she was a good person

- na świecie żyje ponad pięć miliardów ludzi there are over five thousand million people in the world

- na plaży leżało dwoje ludzi two people were lying on the beach

- łabędzie przyzwyczaiły się do ludzi the swans have grown accustomed to people

- Konstytucja gwarantuje przestrzeganie praw człowieka the Constitution guarantees the observance of human rights

- owszem, grzeszymy, w końcu jesteśmy tylko ludźmi we sin, it’s true – after all we’re only human

- nie jesteś godny miana człowieka you don’t deserve to be called human

- człowiek pierwotny/cywilizowany primitive/civilized man

- człowiek z ulicy the (ordinary) man in the street

- święto ludzi pracy a workers’ holiday

- stary/starszy człowiek an old/elderly man

- dwóch ludzi wniosło szafę na drugie piętro two men carried the wardrobe up to the second floor

- młody człowieku, ustąp miejsca give up your seat, young man, will you?

- być (prawdziwym) człowiekiem to be a (really) decent person

- wyrosnąć na człowieka to grow up to be a decent person

- okazać się a. pokazać się człowiekiem to prove to be a. show oneself to be a decent person

- wyjść na ludzi to do well (for oneself a. in life)

- zrobić z kogoś człowieka to make a man (out) of sb

- wojsko zrobi z niego człowieka the army will make a man (out) of him

- pokierować a. wykierować a. wyprowadzić kogoś na człowieka a. na ludzi to bring sb up to be a decent person

- matka wychowała nas na ludzi mother brought us up well

- będą z niego/niej ludzie he/she’ll do well in life

- wielki człowiek a great man

- znał wielu ludzi prezydenta he knew many of the president’s people a. men a. aides

- zostaw ją, to nasz człowiek leave her alone, she’s one of us

- musieliśmy wziąć paru ludzi, sami nie dawaliśmy rady we had to hire some men: we couldn’t manage on our own

- przyjął człowieka do pomocy he hired a worker to help him

- człowiek cały dzień haruje, i po co? you work like the clappers all day, and what for?

- człowiek całe życie się uczy you never stop learning (in this life)

- człowieku, zastanów się, co to ma być? come on, man, what are you playing at?

- wytrawny rum, człowieku, co za smak dry rum, mate, there’s nothing like it

- ludzie mówią, że jest bardzo bogaty they a. people say he’s very rich

- nie zależało mu, co ludzie powiedzą he didn’t care what people would say

- na czułości nie wypada sobie pozwalać przy ludziach you shouldn’t show affection in public

- u nas w firmie ludzie nie lubią żadnych zmian the people in our company don’t like change

- ludzie nie pójdą na to, będzie strajk the workers/men won’t agree to that – there’ll be a strike

- □ biały człowiek Antrop. Caucasian

- człowiek jaskiniowy Antrop. caveman

- człowiek kopalny Antrop. fossil man

- człowiek neandertalski Antrop. Neanderthal (man)

- człowiek śniegu (the) yeti, (the) Abominable Snowman

■ człowiek czynu a man/woman of action

- człowiek gór a highlander

- człowiek honoru a man of honour

- człowiek interesu a man of business, a business person

- człowiek lasu a woodsman

- człowiek renesansu a Renaissance man

- człowiek z głową a smart one pot.

- człowiek z krwi i kości (only) flesh and blood

- być podobnym do ludzi pot. to look decent, to look halfway human pot.

- ogarnij się trochę i umaluj, żebyś była podobna do ludzi tidy yourself up a bit and put some make-up on, so you look halfway human

- ksiądz też człowiek, może zgrzeszyć priests are human too, and occasionally they sin

- robić coś jak człowiek pot. to do sth properly

- nareszcie wyspałam się jak człowiek I’ve finally had a proper night’s sleep

- zachowuj się jak człowiek behave yourself (properly); try and act like a human being pot.

* * *

* * *

Voc. -u l. - cze pl. ludzie Gen. ludzi Ins. ludźmi

1. antrop. human being ( Homo sapiens); człowiek pierwotny primitive man; człowiek jaskiniowy cave man; człowiek neandertalski Neanderthal man; człowiek epoki bronzu Bronze man; biały człowiek white man.

2. (= osoba) person, individual; swój człowiek friend, my/our man; szary człowiek the man in the street; zwykły człowiek everyman; człowiek bez znaczenia nobody, nonentity; człowiek z ludu man of the people; dobry człowiek good person; święty człowiek holy man, man of God; człowiek gruboskórny thick-skinned person; człowiek interesu businessman; człowiek bezwartościowy no-good; człowiek czynu man of action, doer; człowiek sukcesu achiever, hot shot; człowiek śniegu Abominable Snowman, Yeti; człowiek starej daty mossback; człowiek-orkiestra one-man band; człowiek z krwi i kości flesh and blood; błąd człowieka human error; prawa człowieka human rights; upadek człowieka the Fall of Man; ani się człowiek obejrzy before one knows; być człowiekiem be human; jestem człowiekiem i nic, co ludzkie, nie jest mi obce I am a human l. man and nothing that's human can be l. is alien to me; człowiek strzela, Pan Bóg kule nosi man proposes, God disposes; człowiek uczy się przez całe życie you never stop learning, live and learn; góra z górą się nie zejdzie, ale człowiek z człowiekiem tak friends may meet but mountains never greet; niewłaściwy człowiek na niewłaściwym miejscu a round peg in a square hole; okazać się człowiekiem prove human; człowieku nie irytuj się don't get irritated; człowiek boże igrzysko man, the plaything of God; nie ma ludzi niezastąpionych nobody is irreplaceable; nie samym chlebem człowiek żyje man does not live on bread alone; człowiek człowiekowi wilkiem man is a wolf to (his fellow-)man, one man preys on another.

3. pot. (= ja, każdy, ktokolwiek) one, you; nie dadzą człowiekowi spokoju they won't let a fellow be.

4. (= dorosły) adult, grown-up.

5. pot. (= robotnik, pracownik) worker; nająć człowieka do kopania studni hire a worker l. sb to dig a well.

- dzień powszedni (roboczy) weekday; (zwykły) ordinary day

- pociąg kursuje wyłącznie w dni powszednie the train only runs on weekdays

- tak wygląda nasz dzień powszedni that’s what a typical day is like

- dzień pracy a. roboczy a working day GB, a workday US

- dzień wolny od pracy a holiday

- autobus nie kursuje w święta i dni wolne od pracy the bus does not run on Sundays or holidays

- dzień świąteczny a holiday

- wziąć dzień urlopu to take a day off

- tego dnia było pochmurno it was a cloudy day

- pewnego dnia one day

- pewnego dnia się o tym dowiecie you’ll get to know about it one day

- pewnego dnia obudzisz się i… one day you’ll wake up and…

- na drugi/trzeci dzień a. drugiego/trzeciego dnia on the second/third day

- trzeciego dnia poczuła się lepiej she felt better on the third day

- cztery dni później four days later

- co drugi/co trzeci dzień every second/third day

- lada dzień any day now

- wydarzenie/temat/bohater dnia an event/topic/hero of the day

- mieć swój dzień to have ones day

- to był mój wielki dzień it was my big day

- mam dziś dobry dzień today is my lucky day

- dziś mam zły dzień, robota mi się nie klei this really isn’t my day, work is heavy going

- pechowy/szczęśliwy dzień unlucky a. bad/lucky day

- co dzień every day, daily

- ubranie na co dzień clothes for everyday use

- na co dzień chodziła w spodniach she normally a. usually wore trousers

- wstał jak co dzień przed piątą as usual he got up before five o’clock

- tak na co dzień pusto tu i ciemnawo usually, it’s an empty and dark place

- co dnia książk. every day, daily

- spotykał ją co dnia he met her every day

- dzień w dzień day in day out, day by a. after day

- matka wydzwania do nas dzień w dzień mother phones us every single day

- w tych dniach one of these days, any day now

- wyjeżdża w tych dniach he’s leaving any day now

- na dniach pot. any day now

- powinien wrócić na dniach he should return any day now

- z dnia na dzień (nagle) from one day to the next; (stopniowo) day by day

- odkładać coś z dnia na dzień to delay doing sth

- żyć z dnia na dzień to live from hand to mouth a. a hand-to-mouth existence

- z dnia na dzień nabierają wprawy they are becoming more proficient by the day

- z dnia na dzień musiał zmienić mieszkanie he had to move unexpectedly

- ciężki/pracowity dzień a hard/busy day

- spędzić dzień na zakupach/na plaży to spend the day shopping/on the beach

- dobrze rozpocząć/zakończyć dzień to begin the day/end the day well

- było jeszcze ciemno, kiedy w szpitalu zaczął się dzień it was still dark outside when the day began at the hospital

- przez cały dzień the whole day

- przez cały dzień przygotowywała się do przyjęcia it took her the whole day to get ready for the party

- uszycie sukienki zajęło jej cały dzień it took her the whole day to sew the dress

- cały (boży) dzień the whole day long

- siedzą cały dzień za biurkami i nic nie robią they sit at their desks all day long doing nothing

- cały dzień spędził w łóżku/przed telewizorem he spent the whole day in bed/watching television

- całymi dniami a. po całych dniach all day (long)

- całymi dniami a. po całych dniach nie ma go w domu he’s never at home

- dzień i noc a. dniem i nocą a. dniami i nocami day and night

- pracował dniami i nocami he worked day and night

- krem na dzień a day cream

- dzień dobry good day; (rano) good morning; (po południu) good afternoon

- na dzień dobry (na powitanie) in salutation; pot., przen. (na początek) for a start

- ukłonić się komuś/pocałować kogoś na dzień dobry to greet sb/to greet sb with a kiss

- na dzień dobry dostał służbowy samochód for starters he was given a company car

- już na dzień dobry przegraliśmy dwa mecze we immediately lost two matches

- słoneczny/deszczowy dzień a sunny/rainy day

- najkrótszy/najdłuższy dzień w roku the shortest/longest day of the year

- dzień się wydłuża the days are getting longer

- w listopadzie dnia ubywa in November the days begin to draw in

- dzień wstaje a. wschodzi a. budzi się dawn a. the day is breaking

- za dnia by day, in a. during the daytime

- wrócimy jeszcze za dnia we’ll be back before nightfall

- za dnia wszystko lepiej widać it’s easier to see everything in the daylight

- skończymy do dnia a. przed dniem we’ll finish early in the morning

- wrócili nade a. przede dniem he got back early in the morning

- dzień kalendarzowy calendar day

- jaki dziś dzień? what day is it today?

- poznaliśmy się w dniu jego urodzin we met on his birthday

- umowa z dnia 31 marca 1994 a contract dated a. of 31March 1994

- dzień wczorajszy/dzisiejszy/jutrzejszy książk. yesterday/today/tomorrow

- na dzień dzisiejszy książk. as of today

- żyć dniem dzisiejszymprzen. to live a day-to-day existence

- wspomnienia o dniu wczorajszym przen. memories of the past

- o dzień jazdy stąd jest oaza there’s an oasis one-day’s ride away from here

- miasteczko leży dwa dni drogi stąd the town is two days’ journey away from here

- dożywać ostatnich dni to live out the rest of one’s days

- pragnął zapomnieć o dniach poniewierki he wanted to forget his days of misery

- □ dzień polarny Astron. polar day

- dzień rektorski Uniw. a day free from classes

- Dzień Dziecka Children’s Day

- Dzień Matki Mother’s Day

- Dzień Kobiet Women’s Day

- Dzień Pański Relig. Day of the Lord

- Dzień Pojednania a. Przebłagania Relig. Day of Atonement, Yom Kippur

- dzień skupienia Relig. day of retreat

■ nie znać a. nie być pewnym dnia ani godziny to be (living) on borrowed time książk.; to know neither the day nor the hour

- podobny jak dzień do nocy as different as chalk and cheese

* * *

* * *

dni- Gen. -a pl. -e l. dni

1. ( od wschodu do zachodu słońca) day; dzień dobry (= powitanie) ( przed południem) good morning; ( po południu) good afternoon; dzień wolny (od pracy) day off; dzień pracy l. roboczy weekday; dzień powszedni weekday; dzień świąteczny holiday; dzień polarny astron. polar day; przesilenie dnia z nocą solstice; do białego dnia till dawn; w biały l. jasny dzień in broad daylight; rośliny krótkiego dnia bot. short-day plants; cały boży dzień all day long, the whole day; dniem i nocą day and night; przede l. nade dniem just before dawn; podobny jak dzień do nocy like night and day.

2. (= doba) day and night; dzień po dniu day after day; dzień w dzień day in, day out; dzień wczorajszy (= wczoraj) yesterday; (= przeszłość) yesterday, past; dzień dzisiejszy (= dzisiaj) today; (= teraźniejszość) today, present; dzień jutrzejszy (= jutro) tomorrow; (= przyszłość) tomorrow, future; szukać wczorajszego dnia hang around; do dnia dzisiejszego until now; temat dnia headline; bohater dnia hero of the day; nie znasz dnia ani godziny you never know the day; żyć z dnia na dzień live from day to day, live from hand to mouth; odkładać coś z dnia na dzień put sth off from day to day; co dzień every day; mieć dobry dzień have one's lucky day, have a good day; mieć zły dzień have a lousy l. bad day; dzień drogi dzieli nas od Warszawy we are a day's journey from Warsaw; trzy dni zwolnienia lekarskiego three days' sick leave; opłata za dzień day's rate.

3. (= wyznaczony termin) date; dzień ślubu wedding day; dzień tygodnia week day; dzień imienin nameday; dzień urodzin birthday; lada dzień any day, any time now; po dziś dzień till now; do sądnego dnia forever; Dzień Kobiet Women's Day; Sądny Dzień rel. Doomsday; Dzień Zaduszny rz.-kat. All Souls' Day.

4. (= jakiś okres) days; twoje dni są policzone your days are numbered.

( decl like adj) every; ( z określonych) each; ( każdy człowiek) everybody

* * *

every; (= poszczególny, z osobna) each; być na każde skinienie l. wezwanie be at sb's beck and call; o każdej porze anytime; pod każdym względem in every respect; każdego dnia every day; każdego wieczoru nightly; każdego roku every year, yearly, annually; w każdej chwili at any time; z każdą minutą every minute; na każdym kroku every step of the way, at every turn, wall-to-wall; w każdym razie at any rate, anyhow, at all events, in any case.

(= każdy człowiek) everybody; każdy z nas each of us; wystarczy dla każdego there's enough to go round; każdy ma swoje pięć minut every dog has its day; każdy sobie rzepkę skrobie it's every man for himself; każdy z każdym sport ( rozgrywki) round robin; płacić każdy za siebie go Dutch.

- krucho u nich z czasem they are pressed for time

- krucho z nim (jest chory) he’s pretty far gone; (ma kłopot) he’s in trouble

* * *

* * *

1. fragilely.

2. pot. (= marnie) krucho ze mną I'm in the soup; I'm done for; krucho u nas z forsą we're hard up (for money).

- związać/dzielić swój los z kimś to throw in/share one’s lot with sb

- złożyć swój los w czyjeś ręce to place one’s fate in sb’s hands

- podzielić los kogoś/czegoś to suffer the same fate as sb/sth

- spotkał go straszny los he suffered a terrible fate

- uniknąć strasznego losu to escape a terrible fate

- odmienić czyjś los to change the fate a. lot of sb

- przeklinać (swój) los to curse one’s fate a. lot

- pogodzić się z losem to become resigned to one’s fate a. lot, to accept one’s fate a. lot

- pozostawić sprawy własnemu losowi to leave things to take their own course, to let fate decide

- czyjeś wojenne losy sb’s war experiences

- los tych ludzi jest nieznany nothing is known of the fate of those people

- jego dalsze losy są nieznane his later fate is unknown

- jego losy się ważą his fate is being decided

- przesądzić o losie kogoś/czegoś to decide the fate of sb/sth

- nieubłagany los merciless fate

- przeciwności losu adversities

- zmienne koleje losu changing fortunes

- dziwnym zrządzeniem losu by a strange twist of fate

- los nam sprzyja/nie sprzyja fate is on our side/against us

- los się do nas uśmiechnął fortune smiled on us

- uśmiech/zrządzenie losu a smile/quirk of fortune

- być wybrańcem losu to be fortune’s favourite

- pozostawić kogoś/coś na pastwę losu to leave sb/sth to their/its fate

- kusić los to tempt fate

- los sobie z nas zadrwił fate played a trick on us

- naszym życiem rządzi ślepy los our life is ruled by blind chance

- zdać się na los szczęścia to take pot luck

- kupić los na loterii to buy a lottery ticket

- szczęśliwy los a winning ticket

- wyciągnąć pusty los to have a losing ticket

- ciągnąć losy o coś to draw a. cast lots for sth

- ciągnąć losy, kto pójdzie do sklepu to draw lots to decide who will go to the shop

- los padł na niego the lot fell on him

- wygrać los na loterii przen. to hit the jackpot przen.

■ masz ci los! pot. bad a. hard luck!

* * *

* * *

1. (= dola) lot, fortune; koleje losu vicissitudes, ups and downs; zły los bad fortune; ważą się losy kraju the future of the country is at stake, the fate of the country hangs in the balance.

2. (= przeznaczenie) fate, destiny; na los szczęścia (= licząc na szczęście) hoping for the best; (= na chybił trafił) at random; uśmiech l. zrządzenie losu stroke of luck; ironia losu irony of fate; ofiara losu loser, sad sack; wybraniec losu (sb) born under a lucky star; być zdanym na łaskę losu be at the mercy of fate; kusić los push l. crowd sb's luck; masz ci los! too bad!; los sprawił, że... it so happened that...; los tak chciał it was written in the stars.

3. (= bilet loteryjny) (lottery) ticket; ciągnąć losy draw lots; wygrać los na loterii przen. be blessed by luck.

- jeden z najpiękniejszych parków, jakie można u nas zobaczyć one of the finest parks one can see here

- czytać można było tylko przy świecy one a. you could only read by candlelight

- wystawę będzie można obejrzeć we wrześniu the exhibition will open in September

- na to nie można liczyć one a. you can’t count on that

- na nim można/nie można polegać you can/can’t count a. rely on him

- można/nie można było tego uniknąć it could/couldn’t have been avoided

- można się było tego spodziewać one could a. might have expected that, that was (only) to be expected

- czego innego można się było po nim spodziewać? what else can a. could you expect from him?

- łatwiejszy, niż można by przypuszczać easier than one might have expected a. supposed, easier than might have been expected a. supposed

- można było powiedzieć, że nie chcesz iść ze mną you could a. should have told me you didn’t want to go with me

- można śmiało powiedzieć, że… it’s safe to say a. we can safely say that…

- sprawa pilna, rzec by można: niecierpiąca zwłoki a matter of urgency, one might say, brooking no delay książk., żart.

- jest pracowity, czego nie można powiedzieć o tobie he’s hard-working, which is more than can be said for a. of you

- nie można powiedzieć, żeby film nas rozczarował I can’t a. wouldn’t say the film disappointed us

- dzieci – nie można powiedzieć – zachowywały się grzecznie the children, it must be said, behaved very well

- nie można zaprzeczyć temu, że… there’s no denying the fact that…

- nie można z tobą wytrzymać you’re (absolutely) impossible! pot.

- można wytrzymać pot. (z powątpiewaniem) it’s all right a. OK

- cholery można dostać! pot. it’s enough to drive you up the wall pot.

- jak można się tak zachowywać? how could they/you behave like that?

- gdzie/kiedy tylko można wherever/whenever possible

- ile tylko można (z policzalnymi) as many as possible; (z niepoliczalnymi) as much as possible

- jak tylko można by all means possible

- jeżeli tylko można if it’s (at all) possible

- nie można tego dotykać you mustn’t touch it

- czy można? can I?; may I? książk.

- czy można wejść? can I a. may I come in?

- czy można tu zaparkować? can I park here?

- czy można otworzyć okno? do you mind if I open the window?

- nie rób tego, tak nie można! don’t do that, it’s wrong!

- jeśli można if I may książk.

- jeśli można, jeszcze jedna uwaga one more thing, if I may

- jeśli można tak powiedzieć if I may say so

- można pana prosić o otworzenie drzwi? could you open the door, please?

- czy można panią prosić do tańca? would you like to dance?; may I have this dance? książk.

- można by zaprosić kilka osób I/we could invite one or two people

* * *

* * *

1. ( wyraża możliwość urzeczywistnienia czegoś) it is possible to..., one (you etc.) can l. may...; rzec by można, że... one (you etc.) could l. can say that...; można się cieszyć, że... it is fortunate that...; można już iść you (we etc.) may l. can go now; można śmiało powiedzieć, że... it is safe to say that...; można wykazać, że... it is arguable that...; można jej wybaczyć, że... she could be forgiven for...; czego (innego) można się (było) spodziewać? what (else) can l. do you expect?; można było tego uniknąć it was avoidable; nie można się jej oprzeć she is irresistible; można mieć wątpliwości there is room for doubt; gdyby tylko było można if it was only possible, given half a chance; można tam dojść piechotą it is within walking distance; można się było tego spodziewać small l. little wonder; wszystko co można sobie wyobrazić everything under the sun, everything but the kitchen sink; można wytrzymać pot. it's O.K. l. okay, it's alright l. all right; jak można...? ( coś zrobić) how to...?, how can one...?; ( wyraz oburzenia) how can l. dare you...?

2. ( dla wyrażenia przyzwolenia) one (you etc.) may..., one (you etc.) is (are etc.) allowed l. free to...; czy można? may I?, do you mind?; czy tu można palić? may l. can I smoke here?; czy można zapalić? do you mind if I smoke?; tak nie można! that's wrong!; jeśli można if that's OK; czy można zamknąć okno? do you mind if I close the window?; nie można tak myśleć you mustn't think that; można by pójść do kina how l. what about going to the cinema?, why don't we go to the cinema?

- tylko siostra mnie odwiedza only my sister comes to see me

- nie robił nic całymi dniami, tylko spał he did nothing but sleep all day

- on tylko by jadł he could eat all day long

- zgodziłem się tylko dlatego, żeby zrobić jej przyjemność I only agreed so as to please her

- „tylko dla mężczyzn” ‘men only’

- „tylko do użytku zewnętrznego” ‘for external use only’

- mieszkam tu tylko dwa lata I’ve only been living here a. lived here for two years

- było nas tylko pięcioro there were only a. just five of us

- uśmiechał się tylko i nic nie mówił he merely a. just smiled and said nothing

- to tylko dziecko she’s/he’s merely a. only a child

- tylko spójrz na nią just look at her

- odprowadź nas tylko do przystanku just take us as far as the bus stop

- tylko uważaj, przechodząc przez jezdnię! just be careful crossing the street!

- tylko pomyśl/wyobraź sobie! just think!/imagine!

- tylko spróbuj! just try, that’s all!

- niech no on tylko piśnie! just let him open his mouth!

- możesz tu zostać, tylko nie hałasuj you can stay (here), only a. but don’t make any noise!

- każdy, tylko nie on! anybody but him!

- wszystko, tylko nie to! anything but that!

- wszędzie można go spotkać, tylko nie w szkole the only place you won’t see him is at school

- on nie jest głupi, tylko leniwy he’s not stupid, just lazy

- nie zadzwonił, tylko napisał he didn’t phone, he wrote a letter

- tylko że only

- rada cenna, tylko że spóźniona valuable advice, only it comes rather late książk.

- kupiłbym to mieszkanie, tylko że nie mam pieniędzy I’d buy the flat, only I don’t have the money

- nie tylko… lecz również a. także a. ale i… not only… but also…

- nie tylko Polacy, ale i a. lecz również Litwini not only (the) Poles, but also (the) Lithuanians

- nie tylko ograbili sklep, ale i powybijali wszystkie szyby they not only robbed the shop, they also broke all the windows

- zupa błyskawiczna – tylko zalać wrzątkiem i gotowe instant soup – just add boiling water and it’s ready

- nasza prośba tylko go rozwścieczyła our request merely a. simply infuriated him

- co tylko zechcesz whatever you want

- kiedy tylko nadarzy się sposobność as soon as an opportunity presents itself

- jak tylko wrócę do domu as soon as I get back home

- odkąd tylko pamiętam as far back as I can remember

- bierz, ile tylko udźwigniesz take as much as you can carry

- byle tylko as long as

■ tylko czekać a. patrzeć, jak tu będą they’ll be here any moment now

- jej tylko w głowie stroje a. ona ma tylko stroje w głowie the only thing she thinks about is clothes

- tylko co (przed chwilą) only just

- brat tylko co wyszedł my brother’s only just left

* * *

* * *

only; just; gdybym tylko wiedziała if only I had known; kiedy tylko chcesz whenever you want; tylko co (= przed chwilą) just; tylko nie ja! anybody but me!; tylko patrzeć, jak... pot. before long...; tylko nie hałasujcie! just make sure not to make any noise!; tylko spokojnie! stay calm!; tylko tego brakowało! that's the limit!, that beats all; tylko i wyłącznie exclusively; żebyś tylko się nie wygadał! just don't spill the beans!; nic tylko śpiewa he does nothing but sings.

but; nie jest głupi, tylko leniwy he's not so much stupid as lazy; wpadłbym, tylko że nie mogę I'd drop in, but I cannot; nie tylko rowery, ale i samochody not only bikes, but also cars; wtedy i tylko wtedy, gdy when, and only when,...

* * *

entertain, have, treat; ugościli nas serdecznie they were hospitable; ugościli nas obiadem they treated us to dinner.